Ш??ре Бил?рд? кунакта / Гости Биляра (на татарском языке)

Рухия Ахун?анова

Бу хик?я апалы-энеле С?ембик? бел?н Айтимерне? Бил?рд?ге ?амигъ м?четен к?рерг? барулары, юлда алган м?гъл?матлары ??м т?эсирл?ре турында.

Китап урта ??м олы яшьт?ге м?кт?п балаларына т?къдим ител?.

В формате PDF A4 сохранен издательский макет книги.

Рухия Ахун?анова

Ш??ре Бил?рд? кунакта. Озын хик?я

© Татарстан китап н?шрияты, 2015

© Ахун?анова Р. Ф., 2015

Танышу

Энем Айтимер бел?н к?рше авылны? тар урамы буйлап тир?-якны к?з?теп бара торгач, нарат йортларны? берсе каршында икебез д? кин?т туктап калдык. Койма аркылы ?имеш бакчасы к?ренеп торган бу йорт безне ?зен? тартты. Юлда кил?-кил? сусаган энем? су эч?рг? ишегалдында коесы да бар ик?н. Кыюлыгыбызны ?ыеп, Айтимер бел?н капкадан уздык.

Ишегалды уртасында с?лп?н ген? учак яна. Аннан шактый читт?, алма агачыннан т?шк?н к?л?г?д?, ике бала уйнап утыра. Башлап без ис?нл?штек. Алар да елмаеп ?авап бирдел?р. Танышып киттек.

Кызчык – Т??к?сылу, аны? энесе Айдаш исемле булып чыкты. Икесене? д? ?сл?ренд? – киндер к?лм?к, аякларында – биз?кле к?н башмаклар.

Безне? тавышны ишетепме, ?лл? ?з эше бел?нме, ?й эченн?н уртача буйлы бер апа килеп чыкты. Ис?нл?шк?нн?н со?, мин а?ардан эч?рг? су сорадым.

– ?нк?й юлга ?зерл?п бирг?н ризыкны ашап, суны эчеп бетерг?н идек, – дидем, чакырылмыйча килеп кер?ебез ?чен акланып.

– Х?зер, х?зер, балалар, – диде ул, безг? елмаеп.

Аннары кое янындагы ?сте каплаулы чил?кт?н, кечкен? т?г?р?к савытка салып, су бирде. Учак янына барып, боткасына икенче казаннан кайнар су ?ст?г?нн?н со?:

– Сез кемн?р? – дип, безне? бел?н кызыксынды.

Мин:

– Без – Кушнарат авылыннан, Туктаман бел?н Албик? балалары. ?зем С?ембик? исемле. Бу – энем Айтимер. Бил?рг? ?амигъ м?четен[1 - ?амигъ м?чете – ?омга намазлары укыла торган ?з?к м?чет.] к?рерг? баруыбыз, – дидем.

Нарат б?р?н?л?рг? шаккатып карап торган энем:

– К?рче, апам, нинди ш?п б?р?н?л?р! ?лл?-л?! – дип ?йтеп куйды.

Айтимерне? зурларча с?йл?ш?ен? исе китеп, ху?абик? апа да ботка болгаткан ?иренн?н с?зг? кушылды:

– Йортны шундый б?р?н?д?н салырга кир?к т?! – диде ул ??м агач ?йне мактарга кереште. – Нарат агачыннан салынган йортны? ?авасы саф инде, балалар. Яз к?не бер кат юып-?ыештырып чыгарса?, я?а салган ?й шикелле була. Шул чисталыкны саклар ?чен, ??й к?не аш-суны да шушында, ишегалдында ?зерлибез. Калач кына мичт? пеш?. Тормышыбызны? яртысы ??йл??д?ге кебек. ??ен монда с??д?г?р, ??н?рче гаил?л?ре ген? кала. Башкалар кырларда иген иг?л?р, болында терлек к?т?л?р…

Бил?рд?ге болгар тимерчесене? ??м бакырчысыны? ихатасы.

Реконструкция

Мен? ботка да пешеп чыкты. Ху?абик? апа барыбызны да ?йг?, табын янына чакырды. «Юк, юк», – дип, без капкага таба юн?лдек.

– Аштан олы булмагыз! ?йд?гез, керегез!

Без, а?а ияреп, ?йг? кердек. ?й эче бик ?ыйнак ??м гади иде. Кышын – ?ылы, ??ен ямь биреп торучы мич тигез итеп акшарланган. Мич алдында, учак к?лен саклау ?чен, чокыр ясалган. Т?р яктагы такта с?ке ?стен? п?хт? итеп урын-?ир ?еп куелган. Ян?ш?д? ике агач сандык тора. Аларны? икесен? д? ?из калайдан ясалган биз?кл?р беркетелг?н. Диварга[2 - Дивар – стена.] кыска с?р?л?р язылган матур ш?маил[3 - Ш?маил – рам эчен?язып куелган дини текст.] эленг?н. Ид?н-с?ке чиста итеп юылган.

– Ишек катында тормагыз. ?йд?гез, т?рг? узыгыз…

– Ярар, апа…

– Сусылу апагыз мин. «Сусылу апа» диярсез.

– Ярар, Сусылу апа…

Кулларыбызны яхшылап юып, чаршау бел?н б?леп алынган почмакка – аш б?лм?сен? ?ттек. ??рберебез ?чаяклы т?б?н?к ?ст?лл?р каршына – ид?нд?ге киезг? тезл?неп утырдык. «Бисмилла» сын ?йтеп, Сусылу апа башта – безг?, аннары балаларына тары боткасы салынган агач савытлар сузды, агач кашыклар ?л?ште. Шуннан со? бер зур калачны, вак телемн?рг? киск?л?п, алдыбызга куйды.

– Кайнар килеш ашамагыз, – диде ул. – Бераз суына т?шсен. Кайнар ризык с?лам?тлекк? зыянлы.

Ашаганда, беребез д? с?йл?шм?дек. Тары боткасын яратып ашадык. Ипие д? бигр?к т?мле булган шул. ?л?н ч?ен бал каба-каба эчтек.

Аш-су ?чен дога кылганнан со?, ху?а апага р?хм?тл?ребезне ?йтеп, табын яныннан кузгалдык. Юынгычтан су агызып юынып алдык.

– Ир?ем?с абыегыз к?не бу