Назад к книге «МУЛОҲАЗА: шаҳар назарияси. Ўқув қўлланма» [Ибадулла Самандарович Байджанов, Махмуд Ибадуллаевич Самандаров]

МУЛО?АЗА: ша?ар назарияси

Та?ризчилар

Уралов А. С. Самар?анд Давлат архитектура-?урилиш институтининг «Архитектуравий лойи?алаш"кафедраси профессори, архитектура фанлари доктори

Сетмаматов М. Б. Урганч Давлат университетининг «Архитектура» кафедраси мудири доцент, архитектура фанлари номзоди

Байджанов И. С. Самандаров М. И.

«МУЛО?АЗА: ша?ар назарияси»

Аннотация

Ушбу китоб ша?ар назарияси тy?рисида бyлиб, унда ?адимийлик даври ша?арлари, yрта аср даври, янги давр, замонавий янги ва?т йyналишлари борасидаги ша?арларни келиб чи?иши уларни ривожланиш тарихи, фото фа?тларда, схемаларда yз ифодасини топган ва шунингдек урбанизм, футуристик ?арашлар билан бо?ли? ша?арлар ривожининг ?оявий тизими шаклланиши тy?рисидаги фикрларни олдинга олиб чи?ади

Ушбу «МУЛО?АЗА: ша?ар назарияси» китоби, меъморчиликда та?сил олаётган талабалар учун ?yлланмадир.

Сyз боши

Замонавий илм-фан шундай марраларни забт этди, yз тара??иёти давомида шу ?адар улкан тажрибани тyпладики, у босиб yтган тарихий йyл ?онуниятлари yрганиш жуда му?имдир

Сyнгги йилларда назарий таълимотлар тарихи бyйича бир ?атор асарлар ёзилди. бу «фалсафа тарихи», кyп жилдли «санъатшунослик тарихи», «драма бyйича таълим тарихи», ни?оят. «архитектура фанлари тарихидаги тад?и?отлар».

Шу билан бирга, назариянинг роли ортиб бормо?да, унинг босиб yтган йyлини ?исобга олган ?олда таъкидлаш мумкинки, меъморчиликнинг назарий муаммоларига ?изи?иш барометр ёзувчиси игнаси сингари сезиларли тебранишларга дуч келади ва бу тебранишлар худди симптоматикдир, агар уларни график тасвирлаш ва архитектура тарихининг му?им да?и?алари билан бо?лаш мумкин бyлса, яхши мувофи?лаштирилган ва ани? на?ш ани? бyлар эди: ижодий амалиётда катта yзгаришлар юзага келганда, жамият меъморчиликка янги талаблар ва назарий фикрларни ?yйишни бошлаганда назарияга ?изи?иш максимал даражага етади.

Зарур yзгаришларни акс эттириш ва асослаш керак, мисол тари?асида уй?ониш даврида меъморчилик фикрининг ?айратланарли даражада фаоллашиши, капитализмнинг пайдо бyлиши билан бо?ли? бyлган утопик ша?арсозлик назарияларининг ривожланиши ёки октябр ин?илоби сабаб бyлган ша?арсозлик со?асидаги назарий изланишларнинг фав?улодда кyтарилишини эсга олишимиз мумкин ва бу совет меъморчилигининг ривожланишида му?им во?еа бyлди.

Бизнинг кунимизда ша?ар назариясининг а?амияти яна ?айриоддий yсиб бормо?да, шуни таъкидлашни истардимки, биз нималар ?а?ида гапирмаяпмиз, баъзи бос?ичларда назария йy? эди ёки му?им рол yйнамади – бундай баёнот юзаки ва нотy?ри бyлади – лекин фа?ат нисбий мезон ва авваламбор, умумий назарий муаммоларга ?изи?иш даражаси ?а?ида.…

Бу ерда умумий назарий муаммолар ва амалий назария деб аталадиган саволларнинг yзаро бо?ли?лиги ?а?ида бир неча сyз айтиш керак, масалан, саноат шароитида оммавий уй-жой ?урилишини ташкил этиш каби амалий муаммоларни, айни?са, бyронли ?ал ?илиш даврида, ушбу ма?аллий архитектура ва ?урилиш бос?ичининг yзига хос э?тиёжларини ?ондиришга ?аратилган тезкор ?yлланиладиган назарияни ишлаб чи?иш табиийдир.

Маш? ?илиш илмий фаолиятнинг тортишиш марказининг ушбу назарий иш йyналишига yтиши ?ам yзини о?лайди, биро?, асосий амалий э?тиёжлар ?ондирилиб, ша?арларни ?уриш ва реконструкция ?илиш ?ажми ва суръати ошгани сайин, олдинга силжиш йyналишини белгилаш учун ишлаб чи?илган ша?арсозлик назариясининг умумий, мав?ум жи?атларининг роли ортиб бормо?да.

Бу ерда маълум бир ички ?арама-?аршилик пайдо бyлиб, баъзида туюлади ва баъзида жуда ?а?и?ийдир: ахир олинган натижалар бугунги кун амалиётига унчалик таъсир ?илмайди ва келажакка йyналтирилади, бу баъзида энг умумий характерга эга бyлган «амалиётдан ажралган», «замонамиз э?тиёжларидан узо?лашган» назарий асарлар амалий муаммоларни ?ал ?илишга ёрдам бермайди деган фикрларни келтириб чи?аради, бу фикрлар, албатта, нотy?ри, умумий назария ?ар доим муста?ил ижодий маънога эга, ушбу ?олатни таъкидлаб.

Альберт Эйнштейн нисбийлик назариясини ишлаб чи?иш тажрибасига таяниб, назарий ?ояларни ривожлантиришнинг худди шу хусусиятини ?айд этди: «дастлабки гипотезалар ?аётий тажрибадан узо?ро? мав?ум бyлиб бормо?да, аммо бош?а томондан, биз энг оли

Купить книгу «МУЛОҲАЗА: шаҳар назарияси. Ўқув қўлланма»

электронная ЛитРес 320 ₽