Бабалардын баяны 2
Кадыр Абакиров
Акын, жазуучу К. Абакиров бул китеби аркылуу байыркы ата-бабаларынын санжырасын кызыктуу т?рд? баяндап бере алган. Анда Ырыскандан тартып, Чынгыз хан доору, Тагай бий, Т?р?кочкор, Беккулу, Б?т?бай, Що?ко,Уралы, Баястан аталардын баянын ке?ири т?рд? жазып бере алган. Китеп ары кызыктуу, окуялуу келип, балдардын тили менен назик жазылган. Чыгарманы окуп байыркы ата-бабанын санжырасын к?п жерин иликтеп билип алса болот. Автордур жомоктору, ырлары, афоризм китеби ми?деген нуска менен жарык к?рг?н.
Кадыр Абакиров
Бабалардын баяны 2
БУЛ КИТЕП Ж?Н?НД? ОЙ
?з???н жазган китеби? ж?н?нд? с?з жазуу ?т? оор. Эмнеден баштары?ы билбейси?. Бирок китеби? чыгып жаткандан кийин баяндама с?з да болуу керек эмеспи. Китеп кантип жазылды, эмне ?ч?н жарыкка чыгыш керек, ал китеп кимге керек? Жана башка суроолор туулушу м?мк?н. К?п эле китепти окугам алардын баяндама с?з?н башка бир??л?р жазып беришкен эле. Окуучулар ал китепти окуш ?ч?н чылгый мактоолор менен коштолуп ж?р?п отурат. Окуган адамга кандайдыр бир рухий дух бериш керек. Сени кайратка, б?л?п, жан-д?йн??? к?к?л?т?п бийик абалда алып ж?р?ш зарыл окшойт. Ошондо сенин жазган чыгарма?ын ийгиликт?? болгону, мээнети?дин кайтканы билинип турат. Бирок бир нерсе бар. Ал окуучунун окуучулук табитине, де?гелине байланыштуу болот. Мисалы ?ч?н баардык эле окуучулар улуу акын, жазуучуларыбыздын чыгармаларын толук т?ш?н?т деген ойдон алысмын. Мисалы жогорку филология окуу жайын б?тк?рг?нд?р А. Осмоновдун же Ч. Айтматовдун, Ф. Достоевскийдин чыгармаларын толук жеткиликт?? т?рд? т?ш?н?т деген ойду ойлогум келбейт. Алардын чыгармасын т?ш?н?ш ?ч?н окуучулук бийиктик де?геел билим керек. Баардык эле окуучулар Алыкулдун ырларын толук т?ш?н? берет деген такилипти айта албайм. Анын ырларынан ар бир окуучу ар башкача эрг?? алат. Мен бул жерде окуучунун чыгармачылык даремети ж?н?нд? с?з козгодум. Анын даремети канчалык жогору болсо, окуган чыгарманын ошончолук си?имд?? сынчыл к?з карашта болоору талашсыз нерсе. К?п адамдар караандай турмуш менен алектенип ж?р?п китеп окууну таштады, Ал адамда эч бир окуучулук бийиктик болбойт. ?м?р?нд? карандай турмуш менен алышып ж?р?п, бир китеп окубаган адамдар толуп эле жатат. Аларда кайдагы окуучулук сыпат, битйиктик болмок эле.
Эми кепти бул китеп ж?н?нд? айтайын. Биз совет учурунда т?р?л?п ошонун тарбиясынын негизинде чо?ойдук. Ал учурда ата -бабанын санжырасы, же ислам дини ж?н?нд? эч бир т?ш?н?г?б?з болгон эмес. «Дин бул- адамдын башын айланткан апийим» деген таризде чо?ойдук. Же болбосо ислам дининин т?г?нг? чыгарган атеизим деген окуу болгон. Совет доору урады. Ата бабанын санжырасы кайтып келди.Мурун санжыра ацткан кишилерди ?з?мч?л адам деч?б?з. . Ал эми куран окуп, намаз кармаган адамда т?ш?н?г? жок эски адамдар деп эсептеер элек. Чындыгында андай деле эмес экен. Ата бабанын санжырасын билип алса?, ал деле сага жаман болбойт тура. Ислам дини менен ж?рс?? тарбия? жакшы болуп, жаман ишке барбайт экенси?. Бул жерде мен эмне ?ч?н санжыра керектигин кыскача баяндадым.
Эми мен тее береги 1990-1992 жылдардын тегерегинде кол жазма менен айылдаштарыма эки китеп тараткам, эк?? те? ыр китеп эле. Айрым жердештер аны окуган чыгаар. Кээ бир жазуучулар туулган жери ж?н?нд? чыгармаларында такыр кайрылбайт десе болот, алардын киндик каны тамган жери ж?н?нд? бир-эки эле ыры болот. Ошого туулган жер ж?н?нд? чыгарма жаздым деп каниет кылып, корстон болуп ж?р? берет. Мен андай кылганым жок туулган жер ж?н?нд? т?рт китеп жазайын дегем, буюрса ?ч??н жазып б?тт?м. Аларды кемчилдигин карап к?р?п, о?доп чыгара берсе болот. Ал китепти кээ бир адамдар окуптур. Ырахмат. Китеп болгондон кийин анын кемчилдиги болбой койбойт. Кандай чыгарма жакшы жаралат. Китеп жазган киши ?т? к?п окуган, окумал адам болуп, к?п эмгектениш керек. Жашоо ж?н?нд? к?з карашы болуп, ой ж?г?рт??с? тунук, тере? т?г?нб?г?н мээнеткечтиги керек. Ж?н?к?й адамдар сезе албаган нерселерди сезип турушу талап кылынат. Жалгыз эле кыргыз китептерин эмес, тиги жакта д?йн?л?к адабият турбайбы. Ошолор менен аябай тере? тааныштыгы? болушу абзел. Кыргыз адабиятын жаралгандан берки китептерди