Ата – Эне

Ар кимдин ата-энеси бар. Сенин ата? – чо? ата? менен чо? эне?дин баласы, апа? – тай ата? менен тай эне?дин кызы. Ар бир ата-эне балам чо?оюп, эресеге жетсе, адам болсо деп тилейт: баласын тамак-аш, кийим-кечек менен камсыз кылат, таалим-тарбия берип ?ст?р?т. Ата-эненин балага болгон мээрими, к?рг?н камкордугу, келечегинен к?тк?н ?м?т? чо?. Ата? менен эне? сенин бактылуу балалыгы?, кайгы-капасыз жаштык чагы? ?ч?н кам к?р?п, окуп билим алышы?а, эмгекке ?йр?н?п, акыл-эст?? болуп чо?оюшу?а ы?гайлуу шарттарды т?з?т. Балага ата менен энеден жакын адам болобу? Ата-энелердин бала ?ч?н кылган эбегейсиз зор эмгегин эмне менен ?лч??г? болот? Сенин баскан-турганы?, ар бир жакшы кылык-жоругу?, ата-эненин ж?р?г?н элжиретип кубанычка б?л?йт. Мектептен алып келген т?рт же беш деген баа ата? менен эне?дин т?б?с?н к?кк? жеткире кубандырарын унутпа. Тескерисинче, кетирген кемчиликтери?, окууга, ишке болгон эринчээктиги?, шалакылыгы?, ата-эне?ди капалантып, сары санаага т?ш?р?р?? да дайыма эси?де болсун. Сен алардын эмгегин сыйла, урматта! Бош убагы?да колдон келишинче ?й жумушуна жардам бер. Ата-эне? менен сыймыктан!

Адамгерчилик, ак ниетт??л?к, эмгекти с?й??н? да негизинен ата-эне?ден ?йр?н?с??. Силерден улуулардын к?рг?н-билгендери к?п, тажрыйбасы бай. Ошондуктан алардын жаштарга, ?з балдарына айтар кеп-ке?еши, ?йр?т?р ?н?р? да арбын. Айрыкча алар картайган кезде жакшы каралаш, кейитпе, к???л?н к?т?р?п, кубант, ден соолугун сакта. Улууга – урмат, кич??г? ызаат деп айтылат кыргыз элинин макалында, ?з??д?н улууларды сыйлабаса?, ?з???н кич??л?р да сени сыйлабайт.

БЕЙИШ – ЭНЕНИН ТАМАН АЛДЫНДА

Байыртан эле кыргыз элибиз к?рк?м с?з ?н?р?н? бай келет эмеспи. Алар илим-билимден т?ш?н?г? жок, тунжураган кара?гылыктан шоола издеп ж?рг?н мезгилде эле ырларды, обондорду жаратып, чексиз бай оозеки адабиятты т?з?п келишкени белгил??. Алардын ичинен макал-лакаптар элибиздин д?йн?г? болгон к?з карашынын, кыял-жоруктарынын, салт-санаасынын, турмуш тиричилигинин «жазылбаган» тарыхы болуп эсептелет.

Кыргыз эли ар бир айтылган с?зд?, ар бир аткарылган ишти ?з орду менен, ?з баркы менен баалап, кадырлап, сыйлап келишкен жана ага карата макалдарды, учкул с?зд?рд?, накыл кептерди чыгарышкан. Мисалы, «Мекен» деген с?зд? алып карай турган болсок, ал тууралуу канчалаган макал-лакаптар, учкул с?зд?р бар. Алардын ар бирин окуп отурса? ?з?н?н-?з? мекенге болгон с?й?? сезими к?ч?п, патриоттук сезим ойгонот. Ал эми «тил» тууралуу макалдардан, тилдин баалуулугун, ыйыктыгын, улуулугун, урматтап-сыйлообуз керектигин, ал биздин к?р??г?б?з, казынабыз экендигин т?ш?н?с??. Мындан тышкары ата-эне, с?й??, жаратылыш, эмгек, ынтымак, достук, береке, ?й-б?л?, ?м?рл?к жар, жаныбарлар, кыздардын, уулдардын тарбиясы тууралуу, деги койчу ар биринин ?з-?з?нч? сырын, маанисин, ма?ызын ачып, улуулугун да?ктаган макалдар элибизде ?т? арбын. Мына ушундай улуу макалдардын бири – «Бейиш – эненин таман алдында».

Бейиш деген эмне? Бейиш деген с?зд? укканда эле ар бирибиздин к?з алдыбызга жапжашыл т?ск? боелгон кооз жерлер, т?рк?н-т?ст?? дарактар, мына-мына ?з? эле оозу?а келип т?ш?п калчудай болгон, м?лт?р?п бышкан м?м?-жемиштер, кооз ?йл?р, арууланган, тазаланган адамдар жана башка э? бир керемет асылдыктар, т?рк?н-т?рл?? тамактар кыскасы жомоктогудай жашоону элестетебиз. Бейиш – бул т?б?л?к бактылуу жашоо, жалган жашоону артта калтырып, чыныгы жашоо. Мына ушул чыныгы бактылуу жашоо – энелерибиздин таман алдында. Албетте, «кантип ушундай болсун?» – деген ой бир кылт этип ?т?т.

«Эне» – деген ким? «Эне» деген 3 тамгадан турган с?з ?з?н? канчалаган кереметти камтып турат. Эне – бул д?йн?д?г? э? кымбат, э? ыйык асыл зат.

Ал – ?й-б?л?н?н куту, жашоонун башкы каарманы, тилеги, нур чачыраткан жарыгы, жанып турган жылдызы, айтор, бардык жакшылыкты ?з?н? камтып турган мээримд??, боорукер, балдарына болгон с?й??с? чексиз, жан-д?йн?с? назик жан. Энени урматтап сыйлай бил?? – биздин ыйык милдет.

Тогуз ай курсагында к?т?р?п, тогуз толгонуп, бизди жарык д?йн?г? алып келген к?нд?н баштап жаныбыздан карыш жылбай, Кудайдан ?м?р?б?зд?н узун, ден-соолугубуздун чы?, келечегибиздин ке?, ыйманы