Сезимдер карыбайт

Айг?л ШАРШЕН

Жаш кезинде ала качуу деген эски салттын курмандыгы болуп, ашыгына жетпей калган Кумарб?н?н оош-кыйыш тагдыры баяндалат. ?м?рбек эк?? б?л?, бирок бир ?йд? бир туугандай болуп чо?оюшкан. Ошондон уламбы, ?з сезимдерин ачык айта албай тагдыр аларды эки б?л?п салган. Ошентсе дагы аруу сезимдери таптаза бойдон калган эки ж?р?к акыры эл??д?н ашканда бир болууга бел байлашат.

Жаш кезинде ала качуу деген эски салттын курмандыгы болуп, ашыгына жетпей калган Кумарб?н?н оош-кыйыш тагдыры баяндалат. ?м?рбек эк?? б?л?, бирок бир ?йд? бир туугандай болуп чо?оюшкан. Ошондон уламбы, ?з сезимдерин ачык айта албай тагдыр аларды эки б?л?п салган. Ошентсе дагы аруу сезимдери таптаза бойдон калган эки ж?р?к акыры эл??д?н ашканда бир болууга бел байлашат.

Айг?л ШАРШЕН

СЕЗИМДЕР КАРЫБАЙТ

Кумарб? эшикте басып ж?рд?. Алтымышка чыгайын деп калса дагы али жаш к?р?н?т. Куу турмуштун азабын тартып, саамай чачтары агарып калганы болбосо ж?з?нд? анда-санда т?шк?н бырышы анча байкалбайт. Бала-чакасы чо?оюп, ?з-?з?нч? турат, кенже уулу ?з?н? к?й?мд??, келини Аселкан кайненесине ?з кызындай. Кадимки кыргыздын карапайым кызы, эки небереси чо? апалап жанынан чыкпайт.

– Атти?, – деп алды Кумарб?, – ?м?р чиркин к??г?мд?п баратат ээ, жашоом ?т? жакшырып кетпесе да эл катары жашадым, бир гана ?к?н?ч?м…

– Апа, ?йг? кирип, тамак ичи?из, – деген Аселкандын ?н? аны селт эттирди.

– Кирем, балам, иче бергиле, – деди Кумарб?. Ойлору албууттанган дайра сымал алда кайда кетип, негедир б?г?н бала кездеги с?йг?н? к?з алдына тартыла улам-улам эсине т?ш?п туруп алды. «Балдар к?т?п калышты го, менсиз тамак ичишпейт», – деп жанатан бери чырмаган ой-санаасынан суурулуп чыга ?йг? кирди.

– Чо? апам келди.

– Чо? апа, кайда барды?? – дешип эки небереси сырттан кирип орун алган Кумарб?н?н этегине жармашышты.

– Эч жакка барганым жок, кагылайындар, эшикте эле ж?рд?м.

– Апа, сен б?г?н ойлонуп калыптырсы? да, башка балдары?а баргы? келип жатабы? – деди уулу Уланбек.

– Барып келсем жакшы болот эле, бул жамандарды ким карайт?

– Бир жумадай кыдырып кели?из, апа, мен ?йд? болом, Улан иштей турсун, ?йд?г? к?п иштерди жасап алайын, – деди Аселкан жаркылдай.

– Анда мейли, эрте? барып келейин, – деп Кумарб? алдындагы ашка колун сунду.

Турмуштун соккусу Кумарб?н? жакшы эле аркы-терки калчап, ысык-суугуна кактады. Турмушта к?п азапка туруштук берип, же?илбей же?е билсе жашоо эртеби-кечпи ?з жемишин берээри бышык эмеспи. Анын сы?ары Кумарб? ийилбеди, ноюбады ?з?н?н к?т?р?мд??л?г? менен балдарын бойго жеткирип, ?т? кыйын болбосо дагы ?з-?з?нч? т?т?н булатып койду. ?ч уул, бир кызы бар.

Эми ?з ордуна жатып алып, ?тк?н балалыгы ж?н?нд? ойлоду…

Кумарб? к?п балалуу ?й-б?л?д? чо?ойгону менен баары ынтымактуу турушчу, э? улуусу эле Кумарб?, андан кийинкилери жаш. Атасы Сарыбай, апасы Уларкан, алар учурунда жай гана турмуш ?тк?рг?н адамдар эле. Уларкандын ата-энеси жок, жалгыз си?диси Чынаркан оорудан каза болгондон кийин анын эркек баласын ?з балдарына кошуп багып алган, атасы бага албайм деп, кээ-кээде келип-кетип турчу. ?м?рбек кичинесинен эле тентегирээк болуп ?с?п келе жатты, Кумарб?д?н бир жаш кич??. Бир к?н? эк?? эшикте ж?р?п, уруша кетишти.

– Сен эмнеге менин дептеримди уурдап аласы?, сурабайт беле?? – деп жини келген Кумарб? аны жонго бир муштады.

– Сурабаса эмне болмок эле?

– Сурашы? керек болчу, эгер дагы ушинтсе? к?р?с?? бирди, – деп дагы бир муштады.

– Эмне чабасы?? – ?м?рбек Кумарб?н? т?рт?п ийди.

– Сени тарбиялаш керек, болбосо жанда жок тентек болуп кетти?!

– Сен тарбиялайт беле? мени, оозу?ду жаап калчы!

– Ата-эне? болбосо биз тарбиялайбыз да, апамды болсо укпай баратасы?, анан кимди угасы? ыя? – деп Кумарб? аны карысынан чымчып алды. – К?з??д? ачып ж?р!

– Эй, эмне чымчыйчы?, таежеме айтам, – деп ?м?рбек бир койду. Алардын чукулдашып кирип келе жатканын уккан Уларкан сыртка чыга калды:

– Эмне болуп кетти?

– Мени ата-энеси жок жетимси? деп жатат, – деп ?м?рбек бырылдап ыйлай мурдун жанып алды.

– Жинди болду?бу? – Уларкан кызын жекире карап, жемелеп кирди. – Экинчи антпей ж?рг?н.

– ?з? эмнеге менин дептеримди уурдап алат, желмог