Китап (роман)

Марат К?биров

Китап с?ючел?р ?чен кызыклы б?л?к – «Китап» романы. Антиутопия жанрына караган бу ?с?рд? автор китаплар ??м китап укучылар юкка чыкканнан со?гы тормышны к?заллый. Белемн?н, т?рбияд?н ??м м?д?ниятт?н ваз кичк?н кешелек, ?лб?тт?, коточкыч сынауларга дучар була. Роман к?телм?г?н ма?аралар бел?н мавыктырып кына калмас, б?генге вакыйгаларга башкачарак карарга м??б?р ит?р.

Пролог

Син бу китапны ?ле укымассы?. Син бит эш кешесе. Анда чабасы?, монда чабасы?… К?не буе шулай пыр тузып й?рисе? д? арып кайтып егыласы?. Китап укырга сине? вакыты? юк.

Син бу китапны олыгайгачрак, бераз акыл кереп, минем шикелле к?злек киеп й?ри башлагач, кулы?а алырсы?… ?йд?ге иске?москыларны чыгарып т?г?рг? дип ч?п капчыгына тутырганда, тузанланып бетк?н шушы китап кулы?а эл?гер д?, син аны капчыктан кире алып актарып карарсы?. Юк, укырга тел?п т?гел. Озак еллар буена ш?рлеге?д? тузан ?ыеп яткан шушы н?рс?не элегр?к чыгарып атмавы?а га??пл?неп, аны? чынлап та сукыр бер тиенг? тормавына тагы бер кат ышанырга тел?п актарып карарсы? да бер?ике ??мл?сен укып ?лгерерсе?…

??м…

…?ле ген? нинди эш бел?н маташуы?ны т?мам онытып, бирелеп укырга керешерсе?.

…со?гы битен? кад?р укып бетермич? туктала алмассы?.

…б?тенл?й башка д?ньяда, б?тенл?й б?т?н кеше булып уянып кит?рсе?.

??м ?зе?не? бу китапны ник элегр?к, яшьр?к чагы?да укымавы? ?чен ?кенерсе?. ?леге хис сине? б?тен булмышы?ны бил?п алыр. Тормышы?ны? и? кадерле бер ?лешен, м??гег? д? кире кайтарып булмый торган м??им бер н?рс?сен югалткандай булып, озак й?рерсе?. «Эх, ниг? элегр?к укымадым ик?н бу китапны?.. Элегр?к укысам, барысы да башкача була алыр иде бит…» – дип ?рнерсе?. Л?кин берн?рс? д? ?зг?рт? алмассы?. ??м ?кенече? ?аны?да тырмашып яш?р.

Юк…

Син бу китапны ?ле укымассы?…

Сине? а?а ?ле вакыты? юк…

Сине? эшл?ре? к?п…

Шундый х?лл?р.

1. Куркыныч кеше

Знаете ли вы, почему так важны такие книги, как эта? Потому что они обладают качеством. У этой книги есть поры, она дышит. У нее есть лицо. Ее можно изучать под микроскопом. И вы найдёте в ней жизнь, живую жизнь, протекающую перед вами в неисчерпаемом своём разнообразии.

Хорошие писатели тесно соприкасаются с жизнью.

Рей Брэдбери

1

– Юк! Юк… – Ирне? ишек артыннан ишетелг?н тавышы тынлыкта ирк?л?неп утырган ?йне селкетеп куйгандай тоелды. – Юк, моны? булуы м?мкин т?гел…

Хатын ?з б?лм?сенн?н башын тыгып бераз карап торды да ишек янына атлады. Сары ч?чл?рен арттан кысып куйган, ялтырабрак торган алсу т?ст?ге кыска халат киг?н зифа г??д?ле бу ханым утыз биш яшьл?р тир?сенд? иде. Ул г??д?сен туры тотып атлый, шунлыктанмы тулы тыгыз т?шл?ре, адым саен ымсындыргыч бер к?ч бел?н уйнап алган очалары тагы да матуррак, назлырак булып тоела.

– Юк… – Ишек артындагы тавыш инде елауга охшый башлаган иде. – Юк… Булуы м?мкин т?гел…

Хатын, адымнарын тизл?теп, б?лм? алдына килеп басты да ишекне этеп карады. Ул бикле иде. Хатын тагы бер омтылды да стена буенда торган кы?гырау т?йм?сен? басты. Эчт? ягымлы мо?лы тавыш я?гырады. Тик шундук ирне? ы?гырашуы ишетелде.

– Юк… Юк… Юк…

Хатын бер м?лг? тынып торды. Ул ишек артында нил?р булганлыгын к?з алдына китерерг? тырыша сыман иде. Л?кин анда бернинди шау?шу да ишетелм?де, бары тик ир ген? шы?шыды.

– ?аным! – дип, ишек артында энд?ште хатын. – Ач ?ле…

Шы?шу тавышы бер мизгелг? тынып торды.

– Ишекне ач, кадерлем. Мин бу…

?авап ишетелм?де.

Хатынны? кайгыртучанлык бел?н м?лдер?м? тулы з??г?р к?зл?ренд? х?веф ?стенлек ала башлады. Тавышы да калтырангандай тоелды:

– Сине? х?ле? ничек анда? ?аным?!

Ишек артыннан беркем д? ?авап бирм?де.

Бер гомерг? ти? мизгел ?тте.

Хатынны? б?тен кыяф?тенд? нидер ?зг?рде, аны? якты хисл?р бел?н тулышкан г??д?се ничектер бушабрак, б?решебр?к калгандай тоелды. Тулы иренн?ренд?ге алсулык югала т?шк?нд?й булды, к?зл?ренд?ге нурны з??г?рсу томан алыштырды. Ул, х?лсез куллары бел?н ишек я?агына таянып, ишетелер?ишетелм?с пышылдады:

– Н?рс? булды си?а… ?аным… – ??м кин?т ниндидер ярсу бел?н ишекне т?ярг? тотынды, ?зе б?тен ?йне я?гыратып кычкырды: – Ник д?шмисе??! Н?рс? булды си?а?! Н?рс? булды!

Кин?т ишек артында ниндидер кыштырдау ишетеп тынып