Georgicon

Virgil

Virgil

Georgicon

LIBER I

Quid faciat laetas segetes, quo sidere terram

vertere, Maecenas, ulmisque adiungere vitis

conveniat, quae cura boum, qui cultus habendo

sit pecori, apibus quanta experientia parcis,

hinc canere incipiam. Vos, o clarissima mundi

lumina, labentem caelo quae ducitis annum,

Liber et alma Ceres, vestro si munere tellus

Chaoniam pingui glandem mutavit arista,

poculaque inventis Acheloia miscuit uvis;

et vos, agrestum praesentia numina, Fauni,

ferte simul Faunique pedem Dryadesque puellae:

Munera vestra cano. Tuque o, cui prima frementem

fudit equum magno tellus percussa tridenti,

Neptune; et cultor nemorum, cui pinguia Ceae

ter centum nivei tondent dumeta iuvenci;

ipse nemus linquens patrium saltusque Lycaei,

Pan, ovium custos, tua si tibi Maenala curae,

adsis, o Tegeaee, favens, oleaeque Minerva

inventrix, uncique puer monstrator aratri,

et teneram ab radice ferens, Silvane, cupressum,

dique deaeque omnes, studium quibus arva tueri,

quique novas alitis non ullo semine fruges,

quique satis largum caelo demittitis imbrem;

tuque adeo, quem mox quae sint habitura deorum

concilia, incertum est, urbisne invisere, Caesar,

terrarumque velis curam et te maximus orbis

auctorem frugum tempestatumque potentem

accipiat, cingens materna tempora myrto,

an deus inmensi venias maris ac tua nautae

numina sola colant, tibi serviat ultima Thule

teque sibi generum Tethys emat omnibus undis,

anne novum tardis sidus te mensibus addas,

qua locus Erigonen inter Chelasque sequentis

panditur–ipse tibi iam bracchia contrahit ardens

Scorpius et caeli iusta plus parte reliquit–

quidquid eris,–nam te nec sperant Tartara regem

nec tibi regnandi veniat tam dira cupido,

quamvis Elysios miretur Graecia campos

nec repetita sequi curet Proserpina matrem–

da facilem cursum atque audacibus adnue coeptis

ignarosque viae mecum miseratus agrestis

ingredere et votis iam nunc adsuesce vocari.

Vere novo, gelidus canis cum montibus humor

liquitur et Zephyro putris se glaeba resolvit,

depresso incipiat iam tum mihi taurus aratro

ingemere et sulco attritus splendescere vomer.

Illa seges demum votis respondet avari

agricolae, bis quae solem, bis frigora sensit;

illius inmensae ruperunt horrea messes.

At prius ignotum ferro quam scindimus aequor,

ventos et varium caeli praediscere morem

cura sit ac patrios cultusque habitusque locorum

et quid quaeque ferat regio et quid quaeque recuset.

Hic segetes, illic veniunt felicius uvae,

arborei fetus alibi, atque iniussa virescunt

gramina. Nonne vides, croceos ut Tmolus odores,

India mittit ebur, molles sua tura Sabaei,

at Chalybes nudi ferrum, virosaque Pontus

castorea, Eliadum palmas Epiros equarum.

Continuo has leges aeternaque foedera certis

inposuit natura locis, quo tempore primum

Deucalion vacuum lapides iactavit in orbem,

unde homines nati, durum genus. Ergo age, terrae

pingue solum primis extemplo a mensibus anni

fortes invertant tauri glaebasque iacentis

pulverulenta coquat maturis solibus aestas;

at si non fuerit tellus fecunda, sub ipsum

Arcturum tenui sat erit suspendere sulco:

illic, officiant laetis ne frugibus herbae,

hic, sterilem exiguus ne deserat humor harenam.

Alternis idem tonsas cessare novalis

et segnem patiere situ durescere campum;

aut ibi flava seres mutato sidere farra,

unde prius laetum siliqua quassante legumen

aut tenuis fetus viciae tristisque lupini

sustuleris fragilis calamos silvamque sonantem.

Urit enim lini campum seges, urit avenae,

urunt Lethaeo perfusa papavera somno:

sed tamen alternis facilis labor, arida tantum

ne saturare fimo pingui pudeat sola neve

effetos cinerem inmundum iactare per agros.

Sic quoque mutatis requiescunt fetibus arva;

nec nulla interea est inaratae gratia terrae.

Saepe etiam sterilis incendere profuit agros

atque levem stipulam crepitantib