Құлагер

Ілияс Жансүгіров

ІЛ�ЯС ЖАНСҮГІРОВ

ҚҰЛАГЕР

ҚҰЛАГЕР

ІЛ�ЯС ЖАНСҮГІРОВ

(1984–1938)

Толғану

Тасқында, тау суындай көңіл жыры,

Қазақтың сусындасын ойы-қыры.

Бұрқырат кер бұланды кең далаңа,

Бастырмай шөпке-шарға тоқтап құры.

Далаңның той болғанда қиял құсы,

Жүйріктей бабындағы жүгір, міні;

Орай шап алдын, артын жиын жұрттың,

Жыр қыла бүгінгіні, бұрынғыны.

Шарықта шар тарапқа қиял құсы,

Көңілдің көп тұрғанда күнді алғысы.

Халқыңның қуанышын қанат қып қақ,

Қашанда қала берер ұяң кісі.

Қашаннан қазақ көшкен тарих көші,

Таланып жаудан, жұттан жеткені осы.

Көсемі көш алдында басшы болып,

Бақыттың жайлауына қонған тұсы.

Шат көңіл, шадыман жұрт ақынысың,

Жүйріктің жұрт қуантқан жақынысың,

Баласын бақытты елге, түс майданға,

Халқыңның қайратысың, ақылысың.

Тілісің, теңіз көңіл, батылысың,

Өткір ой, сазгер сезім батырысың.

Желіндей қуаныштың жеделдей соқ,

Өлеңнің өзені бір сапырылсын.

Күйіндей домбыраның құлдырасын,

Суындай Алатаудың сылдырасын,

Сөздердің асыл, көркем тасын қала,

Ұйқасы өлеңімнің сыңғырласын.

Тегінде кəр құлақсың, сұңғыласың,

Сондықтан сұлу сөзді жыр қыласың.

Соғайын сөзімнен бір сұлу сарай,

Я көрсін, я көрмесін тұрғыласым.

Ұзаққа жүгіретін өрен жүйрік,

Секілді тыз етпеге қақпай күйбік,

Көсіліп өресі ұзақ поэмаға,

Жай тастап, кең құлаштап, желдей жүйткіп.

Десе де «Бұл ақынның сөзін сүйдік»,

Десе де «Ақынымыз кетті жидіп»;

Тастай бер ортасына өз сөзіңді,

Ұлы ұрпақ, осы күні көпте билік.

Халқымның қуанышты бұлбұлымын,

Жұртымның жүйрігінің дүлділімін.

Көтеріп көптің көңілін күнде шауып,

Жүлде алар жұма сайын туды күнім.

Шат елдің шешенімін, даңғылымын,

Шыным сол, правом бұл, заңды мұным.

Астанам Алатаудан саңқылдасам,

Жетпей ме, жер жүзіне жаңғырығым?

Бақ туын тұрғанда ұстап бүгін қазақ,

Көңілі судай тасып, оттай маздап.

Ескі күн елім көрген енді ойласам,

Көрінер кейде қорлық, кейде мазақ.

Соларды əдетім еді айту аздап,

Ескіге ендігі елдің кегін қозғап,

Ескі күн – елдің жылап өткен күні,

Ескі əн, күй сондықтан қалған боздап.

Ежелден ескеруші ем елдің сөзін,

Бұлақтың тазалауға тінтіп көзін.

Бар ма деп ашпаған сыр, айтпаған жыр

Құлақты қырға түріп жүрген кезім.

Ақтарып асыл сөздің алт