Тарих турында уйланып
??р нигезне?, ??р авылны?, ??р каланы? ?тк?не бар… Гыйбр?т алырлык мирасны? калганы бар, китк?не бар.
Бер яктан караганда, безне? авыл да, ме?л?г?н башка авыллар кебек, салмак кына бер алган юлдан гасырлар аша ?зг?решл?рсез ген? барган да барган сыман. Аны? ?тк?ненд? бернинди кызыклы, ист? калырлык вакыйгалар, к?ренекле ш?хесл?р д? булмаган кебек. Л?кин болай уйлау урынсыз. Тарих ул аерым кешел?рне? язмышыннан тора. Авыл тарихы – танылган ш?хесл?р тарихы гына т?гел, ? б?лки анда яш?г?н ??р кеше тарихы. Бу тарихта ??ркем кадерле. Ш???р?сенн?н аерылган б?генге буыннар ?чен моны а?лау бигр?к т? м??им. ??рбер авылны? й?зен билгел??че н?селл?р, буыннан-буынга ихтирам бел?н иск? алынучы ш?хесл?р булса да, авылны бар ит?че, аны яш?т?че алар гына т?гел, ? авылны? хезм?т с?юче б?генге халкы ик?нлеген онытмаска иде.
Т?б?гегез тарихы турында уйлагансыз ик?н, эшне аксакаллардан башларга кир?к. Авылда гомер итк?н ?лк?нн?рне? ?анлы хатир?л?ре – мен? диг?н кызыклы чыганак. Алар ис?н чакта б?тен белг?нн?рен язып алып калу, яис? шу?а омтылу бик м??им н?рс?.
Со?гы елларда авыл тарихларына зур ???мият бирел? башлады. ??в?ск?р авторлар ?зл?ре яш?г?н ?ирлекне? ?тк?нен тасвирлап, кызыклы гына басмалар т?къдим итеп тора. Гад?тт?, бу авылны? зыялы кешел?ре: укытучы, м?д?ният хезм?тк?ре, элеккеге ?ит?кче, дин ??еле яки китапхан?че булырга м?мкин.
Элегр?к елларда мондый т?р басмалар к?бр?к ш?хси ист?лекл?рг? нигезл?нг?н булса, со?гы вакытларда архив чыганаклары ??м археология материалларына таянып язылган ярыйсы гына ?итди китаплар да д?нья к?р?. Бу фактны тарихчы галимн?р д? раслый.
Тарих турында язмалар укыганда, бигер?кт? си?а таныш булган туган яклары? исеме очраса… ?зе?не тарихка чумгандай хис ит?се?. Кызыксыну арты кызыксыну аны? я?а битл?рен ачарга м??б?р ит?. Ерак чорлардан ук башланган авыллар тарихы ?т? д? кызыклы ??м га??еп бай ик?нен? тагын бер кат ышанасы?.
Бер яктан караганда, безне? авыл да, ме?л?г?н башка авыллар кебек, салмак кына бер алган юлдан гасырлар аша ?зг?решл?рсез ген? барган да барган сыман. Аны? ?тк?ненд? бернинди кызыклы, ист? калырлык вакыйгалар, к?ренекле ш?хесл?р д? булмаган кебек. Л?кин болай уйлау урынсыз. Тарих ул аерым кешел?рне? язмышыннан тора. Авыл тарихы – танылган ш?хесл?р тарихы гына т?гел, ? б?лки анда яш?г?н ??р кеше тарихы. Бу тарихта ??ркем кадерле. Ш???р?сенн?н аерылган б?генге буыннар ?чен моны а?лау бигр?к т? м??им. ??рбер авылны? й?зен билгел??че н?селл?р, буыннан-буынга ихтирам бел?н иск? алынучы ш?хесл?р булса да, авылны бар ит?че, аны яш?т?че алар гына т?гел, ? авылны? хезм?т с?юче б?генге халкы ик?нлеген онытмаска иде.
Т?б?гегез тарихы турында уйлагансыз ик?н, эшне аксакаллардан башларга кир?к. Авылда гомер итк?н ?лк?нн?рне? ?анлы хатир?л?ре – мен? диг?н кызыклы чыганак. Алар ис?н чакта б?тен белг?нн?рен язып алып калу, яис? шу?а омтылу бик м??им н?рс?.
Со?гы елларда авыл тарихларына зур ???мият бирел? башлады. ??в?ск?р авторлар ?зл?ре яш?г?н ?ирлекне? ?тк?нен тасвирлап, кызыклы гына басмалар т?къдим итеп тора. Гад?тт?, бу авылны? зыялы кешел?ре: укытучы, м?д?ният хезм?тк?ре, элеккеге ?ит?кче, дин ??еле яки китапхан?че булырга м?мкин.
Элегр?к елларда мондый т?р басмалар к?бр?к ш?хси ист?лекл?рг? нигезл?нг?н булса, со?гы вакытларда архив чыганаклары ??м археология материалларына таянып язылган ярыйсы гына ?итди китаплар да д?нья к?р?. Бу фактны тарихчы галимн?р д? раслый.
Тарих турында язмалар укыганда, бигер?кт? си?а таныш булган туган яклары? исеме очраса… ?зе?не тарихка чумгандай хис ит?се?. Кызыксыну арты кызыксыну аны? я?а битл?рен ачарга м??б?р ит?. Ерак чорлардан ук башланган авыллар тарихы ?т? д? кызыклы ??м га??еп бай ик?нен? тагын бер кат ышанасы?.
Тарихчы булмасамда, авыл тарихына булган кызыксыну арта гына барды. Интернеттан архив материалларын табып була башлады. Танылган ш?хесл?р биографиясенд?, авыл исемен к?реп була иде. Шулардан… Федя Карманов (Фархат Карамов) бел?н Р?ис Нуриманов исемн?ре минем ихтибарга лаек иде. Б?генге ирешк?н д?р???л?ре бел?н, танылган ш?хесл?р булулары бел?н. Беренчесен ?ле малай вакытларын х?терл?п, г???пл?н? хисл?ре бул